Nếu bạn từng nghe đếnĐộ xả sâu “DOD” khi tìm hiểu về pin lưu trữ điện mà chưa rõ nó nghĩa là gì, thì đây chính là bài viết dành cho bạn. Độ xả sâu (DOD) là một khái niệm cơ bản nhưng cực kỳ quan trọng khi đánh giá hiệu suất và tuổi thọ của một viên pin. Việc lắp đặt hệ thống tấm pin năng lượng mặt trời với một hệ thống pin lưu trữ đang trở thành một thực tế ngày càng phổ biến đối với nhiều hộ gia đình. Pin lưu trữ mở rộng khả năng cung cấp năng lượng mặt trời suốt đêm và khi mất điện đột ngột.
Pin lưu trữ và cách đánh giá pin lưu trữ
Do sự phổ biến ngày càng tăng và tính kinh tế của việc lưu trữ năng lượng ngày càng cải thiện. Các nhà sản xuất pin lưu trữ đã nhanh chóng phản ứng với một loạt các sản phẩm cạnh tranh khác nhau về kích thước, hình dạng, dung lượng pin và độ tinh vi. Với rất nhiều tùy chọn để lựa chọn, điều quan trọng là phải tập trung vào một số cân nhắc chính để đảm bảo bạn đang nhận được hệ thống pin lưu trữ tốt nhất và phù hợp nhất cho dự án của mình. Đặc biệt, một yếu tố cần lưu ý khi đánh giá bất kỳ loại pin lưu trữ nào là độ xả sâu (DoD) của nó, đóng một vai trò quan trọng trong việc bạn có thể sử dụng bao nhiêu pin lưu trữ và tuổi thọ của nó.
Độ xả sâu là gì?
Độ xả sâu – hay “Depth of Discharge” (viết tắt là DOD) – cho biết phần trăm dung lượng pin đã được xả ra so với tổng dung lượng khả dụng. Ví dụ, một viên pin có dung lượng 100Ah mà xả 80Ah thì DOD là 80%. Nói cách khác, DOD càng cao nghĩa là bạn sử dụng càng nhiều dung lượng của pin. Nhưng không phải lúc nào “dùng được nhiều” cũng là tốt – bởi mức xả sâu ảnh hưởng trực tiếp đến tuổi thọ của pin.
Để xác định độ sâu phóng điện, trước tiên chúng ta phải thiết lập thuật ngữ dung lượng pin. Dung lượng pin là tổng năng lượng điện cung cấp từ pin, được biểu thị bằng đơn vị năng lượng theo thời gian, chẳng hạn như kilowatt-giờ (kWh).
Độ xả sâu là phần trăm pin đã được xả so với tổng dung lượng pin. Ví dụ: nếu bạn xả 6 kWh từ pin lưu trữ năng lượng mặt trời có dung lượng 8 kWh, độ xả sâu của pin sẽ là 75% (6 kWh / 8 kWh).
SoC là gì?
Trạng thái điện tích (SoC) về cơ bản là ngược lại với độ sâu phóng điện. SoC là phần trăm dung lượng pin vẫn còn được lưu trữ và khả dụng trong pin. Để tiếp tục ví dụ trước đó của chúng tôi, pin lưu trữ dung lượng 8 kWh với độ xả 75% có trạng thái SoC là 25% hoặc còn lại 2 kWh.
Tại sao độ sâu của quá trình xả lại quan trọng?
Độ xả sâu rất quan trọng vì nó ảnh hưởng đến sức khỏe của pin lưu trữ và số lượng, kích thước của khối pin lưu trữ cần thiết để đáp ứng nhu cầu năng lượng của gia đình.
Các nhà sản xuất pin lưu trữ chỉ định một giới hạn DoD nhất định cho các sản phẩm của họ. Giới hạn đó thể hiện lượng xả tối đa có thể mà không ảnh hưởng đến hiệu suất của pin lưu trữ trong tương lai. DoD khuyến nghị cho pin lưu trữ axit-chì là khoảng 50%. Có nghĩa là bạn không nên xả quá nửa dung lượng pin hiện có của mình để tránh bất kỳ hư hỏng hoặc xuống cấp hệ thống sớm. Nói cách khác, bạn sẽ cần hai khối pin axit-chì để cung cấp cùng một lượng năng lượng như pin có công suất tương đương và DoD là 100% (vì bạn chỉ có thể sử dụng hiệu quả một nửa dung lượng của mỗi khối pin axit-chì).
Mối liên hệ giữa DOD và tuổi thọ pin
Pin có thể được sạc-xả nhiều lần gọi là chu kỳ (cycle). Nếu bạn thường xuyên xả pin đến 100% (DOD cao), số chu kỳ mà pin chịu được sẽ giảm. Trong khi đó, nếu chỉ xả đến 50% rồi sạc lại, pin có thể “sống lâu” hơn nhiều lần.
Vậy nên, việc hiểu DOD là để bạn biết cách sử dụng pin tối ưu: đủ hiệu quả, đủ bền, và không tốn kém về lâu dài.
Không phải viên pin nào cũng giống nhau. DOD là một trong những điểm khác biệt rõ ràng nhất giữa các công nghệ pin hiện nay, và nó ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng ứng dụng trong thực tế.
Độ xả sâu của các loại pin Lithium hiện nay
Hầu hết các loại pin lithium-ion hiện đại đều có DoD nằm trong khoảng từ 80% đến 95%, với nhiều giải pháp tốt nhất độ xả sâu 100% và tuổi thọ cao hơn nhiều.
Hiểu được độ xả sâu của pin lưu trữ là điều quan trọng để lựa chọn số pack pin lưu trữ phù hợp. Trừ khi DoD là 100%, còn dung lượng pin sẽ không đại diện cho lượng năng lượng thực sự có sẵn.
Ví dụ: giả sử một gia đình muốn có sẵn 20 kWh năng lượng từ hệ thống pin lưu trữ của họ để làm năng lượng dự trữ. Nếu pin họ đang sử dụng chỉ có giới hạn DoD khuyến nghị là 80%, thì tổng dung lượng pin lưu trữ phải được thiết kế với tổng dung lượng là 25 kWh để đáp ứng nhu cầu năng lượng mong muốn của gia đình.
Pin lithium – DOD cao, tuổi thọ dài, nhưng giá cũng không nhẹ
Pin lithium – đặc biệt là dòng lithium sắt phosphate (LiFePO4) – thường có DOD cho phép lên tới 90–95%. Điều này có nghĩa bạn có thể xả gần như toàn bộ dung lượng pin mỗi lần mà không lo “giảm tuổi thọ” quá nhanh.
Nhờ đặc điểm đó, pin lithium rất được ưa chuộng trong hệ thống điện mặt trời hybrid và off-grid. Tuy nhiên, mức giá đầu tư ban đầu có thể khiến một số người chùn tay.
Ắc quy axit-chì – Giá rẻ hơn, nhưng DOD thấp, mau “xuống sức”
Ắc quy axit-chì (bao gồm AGM, GEL) thường chỉ cho phép DOD khoảng 50–60%. Nếu bạn xả sâu hơn, chu kỳ pin sẽ giảm nhanh chóng và dễ hỏng.
Với chi phí ban đầu thấp, dòng pin này phù hợp với những hệ thống nhỏ, nhu cầu không quá thường xuyên hoặc cần tối ưu ngân sách.
Bảng so sánh nhanh các loại pin theo DOD
| Loại pin | DOD khả dụng (%) | Chu kỳ sạc xả (ước tính) | Chi phí đầu tư |
| Liti (LiFePO4) | 90 – 95 | Rất cao (hơn 3000) | Cao |
| Ắc quy AGM/GEL | 50 – 60 | Trung bình (khoảng 500–1000) | Thấp |
| NMC (Lithium niken) | 80 – 90 | Cao | Cao |
Vậy DOD cao có phải lúc nào cũng tốt?
Không hẳn. DOD cao giúp khai thác tối đa dung lượng pin, nhưng đi kèm là yêu cầu về công nghệ, BMS (hệ thống quản lý pin) và chi phí. Điều quan trọng là cân đối giữa nhu cầu sử dụng và khả năng đầu tư.
Bạn không cần phải chọn loại “đỉnh” nhất, mà nên chọn loại phù hợp nhất với nhu cầu thực tế – đó mới là cách đầu tư thông minh trong hệ lưu trữ năng lượng.
*Mẹo cuộc sống: Độ xả sâu/tình trạng pin cũng áp dụng cho pin điện thoại của bạn. Đảm bảo sạc điện thoại của bạn trước khi nó cạn kiệt hoàn toàn (DoD là 100%) sẽ kéo dài tuổi thọ của pin điện thoại.
Độ xả sâu so với vòng đời
Một thông số khác của pin cần biết là tuổi thọ chu kỳ, đại diện cho cách các chu kỳ sạc/xả ước tính mà pin có thể trải qua trước khi có bất kỳ sự sụt giảm hiệu suất đáng kể nào.
Tuổi thọ chu kỳ của pin lưu trữ thay đổi rất nhiều theo thành phần cấu tạo của pin và nhà sản xuất, từ hàng trăm đến hàng chục nghìn chu kỳ. Ví dụ, pin lưu trữ lithium-ion của Tesla, LG Chem, Growatt, Sungrow, Huawei, Pylontech, UFO, SVE.. có tuổi thọ 6.000-10.000 chu kỳ xạc sả, hoàn hảo cho hệ thống điện mặt trời độc lập, hoặc nối lưới có lưu trữ.
Vòng đời do nhà sản xuất xác định dựa trên độ xả sâu được khuyến nghị. Nếu pin vượt quá giới hạn DoD, nó sẽ xuống cấp nhanh hơn so với tuổi thọ chu kỳ ước tính. May mắn thay, điều ngược lại cũng đúng. Nếu pin lưu trữ thường xuyên phóng điện ít hơn giới hạn DoD, pin có nhiều khả năng tiếp tục hoạt động vượt quá tuổi thọ chu kỳ ước tính.
>>Xem thêm: Bộ đôi siêu chuyển đổi canadian solar – INVT cho phân khúc hộ gia đình
Đánh giá các yếu tố của pin lưu trữ?
Độ xả sâu chỉ là một trong số các yếu tố cần được xem xét khi đánh giá pin lưu trữ năng lượng trong hệ thống điện năng lượng mặt trời gia đình. Chi phí rất quan trọng khi so sánh lựa chọn giữa pin axit-chì so với pin lithium-ion. Ngoài ra là khả năng dung lượng pin phù hợp với nhu cầu lưu trữ năng lượng cụ thể của ngôi nhà.
Cho dù các bạn đã hoàn thiện hệ thống pin lưu trữ năng lượng của mình hay chỉ mới bắt đầu tìm hiểu. Các chuyên gia năng lượng mặt trời của chúng tôi luôn sẵn sàng trợ giúp giải đáp mọi thắc mắc của bạn. Chúng tôi có nhiều kinh nghiệm thiết kế các hệ thống pin lưu trữ mạnh mẽ và đáng tin cậy và tự hào cung cấp một số giải pháp pin lưu trữ hàng đầu hiện nay. Chúng tôi cung cấp cho các dự án khu dân cư, thương mại và hệ thống điện mặt trời độc lập. Hãy liên hệ và nhận tư vấn báo giá miễn phí hệ thống điện năng lượng mặt trời cũng như hệ thống lưu trữ năng lượng mới nhất từ Intech Solar.
