Các khái niệm như Carbon Neutral (Trung hòa Carbon) và Net Zero ngày càng được nhắc đến nhiều hơn khi biến đổi khí hậu ngày càng trở nên nghiêm trọng. Đây đều là những mục tiêu quan trọng nhằm giảm thiểu khí thải nhà kính và hướng tới một nền kinh tế bền vững. Tuy nhiên, nhiều người vẫn nhầm lẫn giữa hai thuật ngữ này. Vậy Carbon Neutral là gì? Và nó khác gì so với Net Zero? Hãy cùng tìm hiểu trong bài viết dưới đây.
Khái niệm về Trung hòa Carbon – Carbon Neutral là gì?
Carbon Neutral (Trung hòa Carbon) là trạng thái mà lượng khí thải CO₂ (carbon dioxide) phát ra vào môi trường được cân bằng hoàn toàn bằng việc giảm thiểu hoặc bù đắp lượng khí thải tương đương. Điều này có nghĩa là tổng lượng khí CO₂ được thải ra và hấp thụ về bằng 0, giúp hạn chế tác động tiêu cực đến biến đổi khí hậu.
Khái niệm về Net Zero là gì?
Net Zero là trạng thái mà tổng lượng khí nhà kính (CO₂, CH₄, N₂O…) phát thải vào khí quyển được cân bằng hoàn toàn bằng lượng khí nhà kính được loại bỏ, thông qua các giải pháp cắt giảm và bù đắp carbon. Điều này có nghĩa là tổng phát thải ròng bằng 0, giúp giảm tác động của con người đến biến đổi khí hậu.
Một số khái niệm liên quan đến Carbon Neutral và Net Zero
- Climate Positive (Tích cực với khí hậu): Là trạng thái khi một hoạt động không chỉ đạt mức phát thải ròng bằng 0 mà còn mang lại lợi ích cho môi trường bằng cách loại bỏ thêm CO₂ khỏi khí quyển.
- Climate Neutral (Trung hòa khí hậu): Nghĩa là có dấu chân carbon ròng bằng 0. Việc đạt được trạng thái trung hòa khí hậu có thể thực hiện thông qua các biện pháp bù đắp carbon, tín chỉ carbon và giảm phát thải khí nhà kính (GHG).
- Climate Resiliency (Khả năng chống chịu với biến đổi khí hậu): Là khả năng chuẩn bị và ứng phó với những tác động của biến đổi khí hậu. Điều này bao gồm cả giảm nhẹ (cắt giảm khí thải) và thích ứng (xây dựng khả năng chống chịu với các thay đổi hiện tại).
- Net-Zero Carbon Emissions: Nghĩa là một hoạt động không tạo ra lượng phát thải carbon ròng vào khí quyển.
- Net-Zero Emissions: Đề cập đến việc cân bằng tổng lượng khí nhà kính (GHG) phát thải với lượng khí nhà kính được loại bỏ khỏi khí quyển.
Carbon-Negative và Carbon-Positive
- Carbon-Negative (Âm tính Carbon): Là quá trình, hoạt động hoặc thực thể loại bỏ nhiều CO₂ khỏi khí quyển hơn lượng CO₂ mà nó phát thải.
- Carbon-Positive (Dương tính Carbon): Đề cập đến tình huống lượng CO₂ phát thải vào khí quyển nhiều hơn lượng CO₂ được hấp thụ hoặc lưu trữ, góp phần làm gia tăng tổng nồng độ CO₂ trong khí quyển.
Carbon Neutral khác gì với Net Zero?
| Tiêu chí | Carbon Neutral | Net Zero |
| Định nghĩa | Trạng thái trung hòa carbon, khi lượng CO₂ phát thải ra được bù đắp bằng các biện pháp hấp thụ hoặc giảm phát thải. | Trạng thái phát thải ròng bằng 0 đối với tất cả khí nhà kính (CO₂, CH₄, N₂O…), thông qua cắt giảm triệt để và bù đắp lượng còn lại. |
| Phạm vi khí thải | Chỉ tập trung vào CO₂ (carbon dioxide). | Bao gồm tất cả khí nhà kính (CO₂, CH₄, N₂O, HFC…). |
| Cách thực hiện | – Giảm phát thải CO₂. – Bù đắp CO₂ thông qua trồng rừng, mua tín chỉ carbon hoặc đầu tư vào năng lượng tái tạo. | – Giảm phát thải toàn diện. – Thu giữ và lưu trữ carbon (CCS). – Sử dụng công nghệ tiên tiến để cắt giảm tối đa khí thải. – Bù đắp lượng khí thải không thể loại bỏ. |
| Mức độ cam kết | Có thể đạt được mà không cần cắt giảm hoàn toàn lượng khí CO₂ (chỉ cần bù đắp là đủ). | Yêu cầu cắt giảm tối đa khí nhà kính trước khi thực hiện bù đắp, đảm bảo phát thải ròng bằng 0. |
| Mục tiêu dài hạn | Giúp giảm tác động của CO₂, nhưng chưa triệt để trong việc ngăn chặn biến đổi khí hậu. | Giúp đạt mục tiêu ngăn chặn sự nóng lên toàn cầu, giảm tác động đến khí hậu bền vững hơn. |
| Thời hạn cam kết phổ biến | Linh hoạt, có thể đạt trong thời gian ngắn. | Được nhiều quốc gia và doanh nghiệp cam kết đạt vào 2050. |
- Carbon Neutral là bước đi đầu tiên, dễ đạt được hơn, tập trung vào CO₂.
- Net Zero có phạm vi rộng hơn, yêu cầu cắt giảm khí nhà kính tối đa trước khi bù đắp.
Như vậy cả hai mục tiêu đều quan trọng trong quá trình giảm khí thải để chống biến đổi khí hậu, nhưng Net Zero là mục tiêu bền vững và dài hạn hơn.
Carbon Neutral quan trọng thế nào?
Giảm tác động đến biến đổi khí hậu
Khí CO₂ là một trong những nguyên nhân chính gây hiệu ứng nhà kính, làm nhiệt độ Trái Đất tăng cao, dẫn đến hiện tượng băng tan, nước biển dâng và thời tiết cực đoan. Trung hòa carbon giúp giảm lượng CO₂ trong khí quyển, từ đó hạn chế những tác động tiêu cực này.
Bảo vệ hệ sinh thái và sức khỏe con người
Lượng khí thải CO₂ cao không chỉ ảnh hưởng đến môi trường mà còn gây ô nhiễm không khí, làm tăng nguy cơ mắc các bệnh về hô hấp và tim mạch. Việc cắt giảm và bù đắp carbon giúp cải thiện chất lượng không khí, bảo vệ sức khỏe cộng đồng và duy trì sự cân bằng sinh thái.
Thúc đẩy phát triển kinh tế bền vững
Nhiều quốc gia và doanh nghiệp đang chuyển đổi sang mô hình sản xuất thân thiện với môi trường nhằm đáp ứng các quy định về khí thải. Việc đạt Carbon Neutral giúp doanh nghiệp nâng cao uy tín, thu hút nhà đầu tư và mở rộng cơ hội hợp tác quốc tế. Đồng thời, việc ứng dụng công nghệ tiết kiệm năng lượng cũng giúp giảm chi phí vận hành và tối ưu hóa nguồn tài nguyên.
Đáp ứng các cam kết toàn cầu
Theo Thỏa thuận Paris về biến đổi khí hậu, nhiều quốc gia đã đặt mục tiêu trung hòa carbon vào năm 2050. Đây là một phần trong nỗ lực toàn cầu nhằm giữ nhiệt độ Trái Đất không tăng quá 1,5°C so với thời kỳ tiền công nghiệp. Nếu không có những hành động quyết liệt, thế giới sẽ phải đối mặt với những hậu quả môi trường nghiêm trọng hơn trong tương lai.
Làm thế nào để đạt được Carbon Neutral
Đo lường lượng khí thải carbon
Trước khi có thể giảm thiểu hoặc bù đắp carbon, bước đầu tiên là tính toán chính xác lượng khí CO₂ phát thải. Điều này giúp cá nhân và doanh nghiệp hiểu rõ tác động môi trường của mình, từ đó đưa ra các giải pháp phù hợp.
- Sử dụng công cụ và phương pháp tính toán CO₂: Hiện nay, có nhiều công cụ như Carbon Footprint Calculator, GHG Protocol giúp đo lường lượng khí thải carbon của một cá nhân hoặc tổ chức.
- Xác định các nguồn phát thải chính: Đối với cá nhân, nguồn phát thải chủ yếu đến từ phương tiện giao thông, tiêu thụ điện và thói quen sinh hoạt. Trong doanh nghiệp, khí thải chủ yếu phát sinh từ quá trình sản xuất, vận hành và chuỗi cung ứng.
Việc đo lường chính xác là bước nền tảng để xây dựng chiến lược giảm phát thải hiệu quả.
Giảm phát thải carbon
Sau khi xác định được nguồn phát thải chính, bước tiếp theo là tối ưu hóa các hoạt động để cắt giảm lượng CO₂ thải ra môi trường.
- Tối ưu hóa quy trình sản xuất và sử dụng năng lượng tái tạo: Áp dụng năng lượng mặt trời, gió hoặc thủy điện để thay thế nhiên liệu hóa thạch. Cải tiến quy trình sản xuất nhằm giảm tiêu thụ điện và nguyên liệu đầu vào.
- Cải thiện hiệu suất năng lượng và áp dụng công nghệ tiết kiệm điện: Sử dụng đèn LED, thiết bị tiết kiệm điện và hệ thống giám sát năng lượng thông minh. Tối ưu hóa cách sử dụng điện trong các tòa nhà, văn phòng và nhà máy.
- Giảm thiểu rác thải và tái chế:Thực hiện mô hình kinh tế tuần hoàn, trong đó rác thải được tái sử dụng thay vì thải ra môi trường. Giảm sử dụng nhựa, tăng cường tái chế giấy, kim loại và các vật liệu khác.
Giảm phát thải là yếu tố quan trọng nhất để tiến đến Carbon Neutral. Tuy nhiên, một số khí thải không thể loại bỏ hoàn toàn, do đó cần có giải pháp bù đắp carbon.
Bù đắp carbon (Carbon Offsetting)
Bù đắp carbon là phương pháp giúp cân bằng lượng khí CO₂ còn lại bằng cách đầu tư vào các dự án hấp thụ hoặc giảm khí thải.
Đầu tư vào các dự án hấp thụ carbon:
- Trồng rừng, bảo vệ rừng: Cây xanh hấp thụ CO₂ và đóng vai trò quan trọng trong việc giảm thiểu biến đổi khí hậu. Các dự án tái trồng rừng và bảo tồn hệ sinh thái giúp bù đắp lượng khí thải phát sinh.
- Khôi phục hệ sinh thái đại dương: Tảo biển và rừng ngập mặn có khả năng hấp thụ CO₂ cao gấp nhiều lần so với rừng trên cạn.
Hỗ trợ các dự án năng lượng tái tạo, năng lượng sạch:
- Đầu tư vào điện mặt trời, điện gió và các công nghệ xanh giúp giảm sự phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch.
- Khuyến khích sử dụng các phương tiện giao thông thân thiện với môi trường như xe điện, xe đạp, phương tiện công cộng.
Mua tín chỉ carbon: Tín chỉ carbon là giấy chứng nhận cho thấy một tổ chức hoặc cá nhân đã đóng góp vào các dự án giảm khí thải. Việc mua tín chỉ carbon giúp bù đắp lượng khí CO₂ đã phát sinh, hỗ trợ các chương trình môi trường trên toàn cầu.
Nỗ lực toàn cầu để đạt mục tiêu trung hòa Carbon
Năm 1997, Nghị định thư Kyoto trở thành hiệp ước quốc tế đầu tiên đặt ra các mục tiêu ràng buộc pháp lý nhằm yêu cầu các quốc gia phát triển cắt giảm khí thải nhà kính. Đến năm 2015, thỏa thuận Paris mở rộng các mục tiêu giảm phát thải cho cả các quốc gia đang phát triển, thu hút gần 200 quốc gia tham gia ký kết. Cũng trong năm 2015, Liên Hợp Quốc đã thông qua 17 Mục tiêu Phát triển Bền vững (SDGs), trong đó nhấn mạnh việc giảm phát thải khí nhà kính.
Sự tập trung vào trung hòa carbon ngày càng gia tăng với sự ra đời của liên minh toàn cầu về tính trung lập carbon. Đến năm 2020, hơn 110 quốc gia cam kết đạt trung hòa carbon vào năm 2050, bao gồm các thành viên của Liên minh châu Âu (EU), Vương quốc Anh, Hoa Kỳ, Nhật Bản và Hàn Quốc. Ngoài ra, Trung Quốc cam kết đạt được mục tiêu này trước năm 2060.
Một cam kết toàn cầu quan trọng khác được hình thành vào năm 2023, tại Hội nghị lần thứ 28 của Công ước khung Liên Hợp Quốc về Biến đổi Khí hậu (UNFCCC COP 28). Tại đây, hơn 120 quốc gia đã ký kết một tuyên bố chung nhằm tăng gấp ba lần công suất phát điện từ năng lượng tái tạo trên toàn thế giới vào năm 2030 và đẩy nhanh tốc độ cải thiện hiệu suất năng lượng từ khoảng 2% lên hơn 4% mỗi năm cho đến năm 2030.
Cả Carbon Neutral và Net Zero đều đóng vai trò quan trọng trong cuộc chiến chống biến đổi khí hậu, nhưng phạm vi và mức độ cam kết của chúng có sự khác biệt rõ rệt. Carbon Neutral tập trung vào việc bù đắp lượng khí CO₂ phát thải ra, trong khi Net Zero đòi hỏi cắt giảm toàn diện tất cả khí nhà kính trước khi thực hiện bù đắp. Việc hiểu đúng và áp dụng các chiến lược phù hợp sẽ giúp cá nhân, doanh nghiệp và chính phủ góp phần xây dựng một tương lai xanh, bền vững hơn.
