Điện mặt trời mái nhà cần được thương mại hóa hay không trở thành chủ đề gây ra không ít tranh cãi trong thời gian gần đây. Theo Tiến sĩ Tô Văn Trường – Chuyên gia độc lập về tài nguyên và môi trường, việc thương mại hóa điện mặt trời mái nhà nên được cho phép theo nhu cầu thực tiễn hiện nay.
Xung đột trong dự thảo về điện mặt trời mái nhà
Về vấn đề điện mặt trời mái nhà có cần được thương mại hóa hay không, T.S Tô Văn Trường đã chỉ ra một số điểm hạn chế trong dự thảo cơ chế khuyến khích điện mặt trời mái nhà đến năm 2030 do Bộ Công Thương xây dựng. Cụ thể:
Yếu tố phi thị trường
Ông Trường nêu quan điểm có hay không yếu tố phi thị trường và độc quyền khi Điện mặt trời mái nhà (ĐMTMN) được định nghĩa theo dự thảo là để tiêu thụ tại chỗ, không bán cho các cá nhân, tổ chức và hệ thống quốc gia. Điều này nghĩa là sản lượng điện dư thừa sẽ không được Nhà nước tiếp nhận hoặc chi trả tiền mua. Trong khi trên thực tế, ĐMTMN nếu không được lắp đặt thiết bị chống phát ngược thì sẽ có sản lượng dư thừa điện phát lưới nằm ngoài khả năng “tự tiêu”.
Vấn đề điện mặt trời cho tương lai chưa được nhìn nhận thấu đáo
Theo T.S Tô Văn Trường, trong tương lai, điện năng lượng mặt trời sẽ là sự lựa chọn bổ sung và thậm chí thay thế khi đi kèm với hệ thống lưu trữ. Điều này là tất yếu dựa trên nhu cầu sinh hoạt, sản xuất của các doanh nghiệp và hộ gia đình.
Dựa vào việc phân tích biểu đồ tương quan phụ tải quốc gia ngày 06/05/2024, cũng như mức độ ảnh hưởng của điều kiện thời tiết đến công suất hoạt động của điện năng lượng mặt trời hòa lưới, ông Trường cho rằng: EVN sẽ phải dự phòng những nguồn điện chạy nền tương ứng khi quy mô điện mặt trời tăng lên. Điều này đòi hỏi EVN và MIOT sẽ phải giải bài toán không hề dễ nhằm đáp ứng được nhiều mục tiêu cùng lúc như: tình hình cung ứng điện, an ninh năng lượng, tính ổn định của hệ thống, tự do hóa thị trường bán lẻ điện,…
Điện mặt trời mái nhà cần được thương mại hóa
Đây là một trong 5 khuyến nghị được Tiến sĩ Tô Văn Trường đề xuất liên quan đến chính sách khuyến khích hệ thống điện mặt trời hộ gia đình từ nay đến năm 2030 được Bộ Công Thương xây dựng. Cụ thể:
Thương mại hóa điện mặt trời mái nhà
Việc phát triển điện năng lượng mặt trời mái nhà nên được thương mại hóa dựa trên nhu cầu thực tế của nhiều doanh nghiệp hiện nay, tiêu biểu là các doanh nghiệp FDI, doanh nghiệp xuất khẩu,… Đây là những doanh nghiệp cần sử dụng năng lượng sạch theo tỷ trọng nhất định. Đối với những doanh nghiệp không đủ tiềm năng và nguồn lực để đầu tư, vận hành hệ thống điện năng lượng mặt trời mái nhà thì sẽ cho phép triển khai mô hình ESCO.
Hướng dẫn lắp đặt hệ thống ĐMTMN phù hợp
Mỗi gia đình sẽ có thói quen tiêu thụ điện hàng tháng khác nhau, dẫn đến mức tiêu thụ điện cũng khác nhau. Do đó cần có những khuyến nghị, hướng dẫn, xây dựng và đưa ra các định mức cụ thể khi áp dụng lắp đặt điện mặt trời áp mái.
Xây dựng cơ chế mua bán điện trực tiếp (DPPA)
Cơ chế mua bán điện trực tiếp trong phạm vi nhỏ cần được xây dựng theo một cơ chế cụ thể. Điều này để khuyến khích các nhà đầu tư hoạt động theo mô hình điện smart grid, qua đó thúc đẩy thị trường bán lẻ điện cạnh tranh.
Khuyến khích về giá cho sản lượng dư thừa điện phát lưới
Với các hệ thống điện mặt trời có lắp đặt hệ thống lưu trữ, cần tạo cơ chế khuyến khích về giá cho sản lượng dư thừa điện phát lưới. Điều này giúp đảm bảo cân đối với chi phí quản lý, vận hành của EVN.
Tiến tới một thị trường mua bán điện cạnh tranh
Thúc đẩy thị trường mua bán điện cạnh tranh ở cả bán buôn và bán lẻ, để các công ty điện lực có thể mua điện từ các bên phát điện, cân đối nguồn bán và nguồn phát một cách hợp lý từ góc độ kinh doanh, đồng thời khuyến khích phát triển lưới điện phân tán ở địa phương, trong khi EVN chỉ tập trung vào lưới chính để đảm bảo an ninh năng lượng.
Kết luận
Dựa vào những gì mà chuyên gia Tô Văn Trường phân tích cũng như dưới góc độ nhìn nhận của một trong những doanh nghiệp đi đầu trong lĩnh vực điện năng lượng mặt trời, Intech Energy hoàn toàn đồng tình với những gì tiến sĩ chia sẻ. Chúng tôi hoàn toàn đồng ý với quan điểm điện mặt trời mái nhà cần được thương mại hóa. Điều này giúp đảm bảo cùng lúc nhiều lợi ích cùng lúc cho các doanh nghiệp cũng như tình hình phát triển chung của đất nước trong thời kỳ hội nhập.
