Có thể mua bán điện mặt trời mái nhà trực tiếp không qua EVN – Đây là nội dung được Phó thủ tướng Trần Hồng Hà nêu ra vào ngày 20/5 tại thông báo kết luận về cơ chế mua bán trực tiếp giữa bên phát năng lượng tái tạo với khách hàng sử dụng điện lớn. Nội dung được nêu ra trong bối cảnh nhiều doanh nghiệp đang mong muốn tiếp cận năng lượng tái tạo trong các khu công nghiệp và hướng dẫn cơ chế hợp đồng mua bán điện trực tiếp DPPA nhằm thực hiện việc mua bán điện, từ đó hướng tới xanh hóa nền kinh tế bằng việc thay thế các nguồn năng lượng sạch. Thông tin do Văn phòng Chính phủ công bố có thể nói là một tin vui cho các doanh nghiệp này.
Những điểm đáng chú ý trong cơ chế có thể mua bán điện mặt trời mái nhà trực tiếp không qua EVN
Ông Nguyễn Hùng Dũng – Phó chủ tịch kiêm Tổng thư ký hội dầu khí Việt Nam giải thích về cơ chế mua bán điện mặt trời áp mái trực tiếp không thông qua EVN cũng như những tác động của nó đến nhà sản xuất điện mặt trời cũng như các doanh nghiệp lớn có nhu cầu sử dụng điện:
Cơ chế mua bán điện trực tiếp không qua EVN tức là cơ chế mà trong đó là các đơn vị sản xuất điện năng lượng tái tạo có thể ký hợp đồng trực tiếp với các khách hàng, sử dụng khách hàng lớn để mua bán trực tiếp. Một điểm lưu ý là đối với cơ chế này thì có thể việc mua bán trực tiếp để có thể thông qua hệ thống đường dây riêng hoặc là qua lưới điện quốc gia.
Đối với cơ chế này, khi ký kết các hợp đồng mua bán điện thì sẽ không phải chịu áp lực về sản lượng. Các nhà bán điện, nhà mua bán điện thì sẽ đàm phán và thỏa thuận giá trên nguyên tắc là các nhà máy điện đấy phải nằm trong quy hoạch điện quốc gia, quy hoạch điện tỉnh và phải có giấy phép để mua bán điện.
Quy định về bên mua và bên bán điện mặt trời mái nhà
Cơ chế mua bán trực tiếp giữa bên phát năng lượng tái tạo với khách hàng sử dụng điện lớn viết tắt là cơ chế DPPA đang lấy ý kiến Bộ Công thương xây dựng mô hình này theo hai phương án. Đó là qua đường dây riêng và qua hệ thống lưới điện Quốc gia – tức qua EVN.
Bên cung ứng là các nhà máy năng lượng tái tạo như năng lượng gió, năng lượng mặt trời công suất trên 10 MW nếu nối lưới hoặc không giới hạn công suất nếu qua đường dây riêng. Nghĩa là không bao gồm các dự án điện mặt trời mái nhà hay điện rác, sinh khối.
Trong khi bên mua là các tổ chức, cá nhân dùng điện sản xuất từ cấp điện áp 22kV trở lên, bình quân hàng tháng tiêu thụ khoảng từ 500.000 kWh. Còn đối tượng không được mua bán trực tiếp theo cơ chế này là những doanh nghiệp có quy mô sản xuất nhỏ và hộ gia đình.
Xem thêm: Điện mặt trời mái nhà cần được thương mại hóa hay không?
Mức giá điện được áp dụng như thế nào?
Về bảng giá điện mặt trời, với hình thức mua bán điện trực tiếp qua đường dây chuyển tải riêng, giá bán điện do hai bên thỏa thuận với hình thức mua bán điện qua lưới quốc gia. Hai phía đơn vị mua bán điện trực tiếp sẽ không được thỏa thuận riêng, giá điện được áp theo thị trường giao ngay tại thông báo kết luận đánh giá về cơ chế mua bán trực tiếp giữa bên phát năng lượng tái tạo với khách hàng sử dụng điện lớn.
Giá thành truyền tải sẽ được tính như thế nào và liệu hệ thống truyền tải có khả năng đáp ứng được hay không?
Theo ông Nguyễn Hùng Dũng, với việc mua bán điện thông qua hệ thống đường dây riêng thì nhà đầu tư sẽ đầu tư. Hợp đồng mua bán điện sẽ dựa trên việc tính toán suất đầu tư và hiệu quả của các dự án cũng như thỏa thuận giữa 2 bên.
Còn đối với việc lắp đặt điện mặt trời hòa lưới thì sẽ phải thông qua EVN và phải đảm bảo cung cầu, đảm bảo an toàn lưới điện và do đó, phải tính toán một cách kỹ lưỡng. Bởi vì đối với các dự án điện năng lượng tái tạo thì công suất phát và sản lượng điện không ổn định, có sự tăng giảm theo từng thời điểm.
Nếu không có các cơ chế, chính sách kiểm tra giám sát lượng điện thì sẽ xảy ra mất an toàn lưới điện, ảnh hưởng đến việc đảm bảo năng lượng không chỉ cho các đơn vị sử dụng điện mà còn cả lưới điện quốc gia.
Chưa thể thực hiện DPPA một cách triệt để
Bộ Trưởng Nguyễn Hồng Hà cho biết chưa thể thực hiện DPPA một cách triệt để. Thay vào đó, phải có một quá trình từng bước bóc tách và định hình một cách rõ ràng chi phí của các truyền tải hay nói khác là giá thành của truyền tải bao gồm giá truyền tải phí điều độ và phí vận hành ra khỏi giá thành sản xuất điện năng.
Hiện nay chính sách khuyến khích điện mặt trời mái nhà được Bộ Công Thương đưa ra mới ở loại hình tự sản tự tiêu. Điều này khiến nhiều doanh nghiệp đặc biệt trong các khu công nghiệp, khu chế xuất cảm thấy thiệt thòi bởi không ít đơn vị xuất khẩu buộc phải sử dụng năng lượng tái tạo để đáp ứng “tiêu chuẩn xanh” từ các nước nhập khẩu.
Có nhiều yếu tố để các cơ quan quản lý nhà nước cân nhắc khi thiết kế cơ chế có thể mua bán điện mặt trời nhà mái trực tiếp không qua EVN. Nhưng rõ ràng có chế giá hợp lý là yếu tố quan trọng nhất khuyến khích đơn vị sản xuất và tiêu thụ điện năng tái tạo tham gia DPPA.
Xem thêm: Năng Lượng Mặt Trời Ở Việt Nam: Tiềm Năng Và Giải Pháp
Kết luận
Có thể nói, với chính sách quản lý nhà nước đối với một chính sách hoàn toàn mới như cơ chế có thể mua bán điện mặt trời mái nhà trực tiếp không qua EVN bước đầu triển khai có lẽ sẽ mang phần nhiều tinh thí điểm. Dù vậy các doanh nghiệp cả sản xuất và sử dụng năng lượng tái tạo cũng đang rất chờ mong cho sự ra đời của DPPA càng sớm càng tốt. Hy vọng rằng DPPA dù còn thận trọng cũng sẽ tạo điều kiện tích cực cho sự phát triển của điện năng lượng tái tạo thời gian tới cũng như là đặt tiền đề cho sự hình thành thị trường bán lẻ điện cạnh tranh trong tương lai. (Theo: VTC1)
