Để thúc đẩy phát triển điện mặt trời mái nhà (ĐMTMN) tại Việt Nam một cách bền vững, vấn đề sử dụng hiệu quả nguồn điện năng dư thừa cần được giải quyết. Bài viết này hãy cùng Intech Energy tìm hiểu về đề xuất điện mặt trời mái nhà dùng thừa được bán lên lưới nhé!
Tầm quan trọng của điện mặt trời
Điện năng lượng mặt trời là một nguồn năng lượng tái tạo sạch và bền vững, giúp giảm phát thải khí nhà kính và đóng góp vào nỗ lực chống biến đổi khí hậu. Với tiềm năng lớn về năng lượng mặt trời, Việt Nam có cơ hội phát triển mạnh mẽ lĩnh vực này, góp phần đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia và hỗ trợ phát triển kinh tế xanh.
Điện mặt trời mang lại nhiều lợi ích như giảm chi phí điện năng cho hộ gia đình và doanh nghiệp, giảm áp lực lên hệ thống lưới điện quốc gia và góp phần bảo vệ môi trường. Với đặc điểm khí hậu nhiệt đới và số giờ nắng cao, Việt Nam có tiềm năng lớn để phát triển điện mặt trời
Thực trạng phát triển điện mặt trời mái nhà tại Việt Nam
Những năm gần đây, Việt Nam đã chứng kiến sự phát triển nhanh chóng của các dự án điện mặt trời quy mô lớn. Tính đến cuối năm 2022, tổng công suất lắp đặt điện mặt trời mái nhà đạt khoảng 9.000 MW, đưa Việt Nam trở thành một trong những quốc gia dẫn đầu khu vực Đông Nam Á về năng lượng tái tạo.
Những thách thức trong phát triển điện mặt trời
Mặc dù có nhiều tiềm năng, ngành điện mặt trời tại Việt Nam vẫn đối mặt với một số thách thức cần được giải quyết:
- Chi phí đầu tư ban đầu cao: Việc lắp đặt hệ thống điện mặt trời yêu cầu đầu tư ban đầu lớn, gây khó khăn cho nhiều hộ gia đình và doanh nghiệp nhỏ.
- Vấn đề kết nối lưới điện: Quy trình kết nối hệ thống điện mặt trời với lưới điện quốc gia, lắp đặt điện năng lượng mặt trời hòa lưới còn phức tạp và chưa được thống nhất trên toàn quốc.
- Tính gián đoạn của nguồn năng lượng: Sản lượng điện mặt trời phụ thuộc vào điều kiện thời tiết, dẫn đến tính không ổn định trong cung cấp điện năng.
Đề xuất điện mặt trời mái nhà dùng thừa được bán lên lưới
Theo Bộ Công Thương, Điện mặt trời mái nhà có thể liên kết và phát công suất dư thừa lên lưới điện quốc gia với mức giá thích hợp theo từng thời điểm (thông tin được nêu tại dự thảo ngày 10/4/2024 về Nghị định quy định cơ chế khuyến khích phát triển điện mặt trời mái nhà).
Như đã nêu ở trên, công suất điện mặt trời mái nhà là khoảng 9.000 MW (cuối năm 2022), giá bán 8,38 cent/kWh theo Quyết định 13/2020. Tuy nhiên, tới cuối tháng 7/2023, còn gần 400 MW nối với lưới điện phải chờ bổ sung vào quy hoạch. Số dự án này vẫn chưa được định đoạt số phận do thiếu cơ chế, chính sách rõ ràng.
Cùng tại cuộc họp này, ông Nguyễn Hồng Diên – Bộ trưởng Công Thương cho rằng điện năng lượng mặt trời có thể được liên kết và bán phần điện dư lên lưới quốc gia với mức giá theo thời điểm. Tức là cả người dân và doanh nghiệp có thể được trả tiền khi bán lượng điện mặt trời dư thừa lên lưới.
Ngoài ra, ông cũng đề nghị người dân, doanh nghiệp sẽ được hỗ trợ lãi suất khi đầu tư lắp đặt hệ thống điện mặt trời mái nhà và hệ thống điện mặt trời Hybrid không theo Quy hoạch Điện VIII.
Ông Bùi Quốc Hoan – Phó tổng giám đốc Tổng Công ty Điện lực miền Nam góp ý thêm: “Cần có chính sách cụ thể để khuyến khích các doanh nghiệp trong khu công nghiệp lắp thiết bị lưu trữ, để chuyển phần điện dư thừa thành nguồn điện nền sạch. Nguồn điện này có thể để phát lên lưới vào giờ cao điểm hoặc buổi tối với mức giá phù hợp”
Ông Đỗ Văn Năm – thành viên Hội đồng thành viên Tổng Công ty Điện lực miền Bắc cũng đưa ra kiến nghị đơn giản thủ tục hành chính để khuyến khích các doanh nghiệp khu công nghiệp đầu tư lắp đặt điện mặt trời mái nhà.
Chẳng hạn, tại các khu công nghiệp chỉ cần thẩm tra xác định độ an toàn của công trình khi lắp đặt hệ thống điện mặt trời áp mái. Cơ quan quản lý đưa ra hồ sơ mẫu, sau đó phân cấp cho địa phương và quy định mốc thời gian giải quyết hồ sơ lắp đặt, đầu tư.
Phó thủ tướng Trần Hồng Hà nói chính sách khuyến khích các tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp đầu tư điện mặt trời mái nhà là chủ trương nhất quán. Nguồn điện này sẽ góp phần đảm bảo an ninh năng lượng và huy động tốt nhất các nguồn lực xã hội thực hiện Quy hoạch Điện VIII.
Theo Phó thủ tướng, các nguồn điện tái tạo, trong đó có điện mặt trời mái nhà, không đưa lên lưới quốc gia sẽ được ưu tiên phát triển. Ông yêu cầu Bộ Công Thương xác định rõ các hình thức có và không kinh doanh loại điện này, từ đó đưa ra cơ chế chính sách khuyến khích cụ thể, các quy định an toàn về phòng cháy, chữa cháy tương ứng.
Cụ thể, với điện mặt trời mái nhà lắp đặt, tự sử dụng và không kinh doanh, cơ quan quản lý đưa ra hồ sơ mẫu, đơn giản hóa thủ tục, trừ những công trình có yêu cầu đặc biệt về an toàn về phòng cháy, chữa cháy.
Còn những doanh nghiệp đầu tư điện mặt trời mái nhà để sử dụng và lắp thêm thiết bị lưu trữ điện năng, cơ quan quản lý đưa ra mức giá sao cho hợp lý, phương án hỗ trợ tài chính, thuế và lãi suất.
Theo Quy hoạch điện VIII, điện mặt trời mái nhà dự kiến đạt công suất 2.600 MW vào 2030, để đảm bảo an toàn, an ninh hệ thống điện.
Kết luận
Trong bối cảnh nhu cầu năng lượng tăng cao và áp lực từ biến đổi khí hậu, việc khuyến khích sử dụng nguồn năng lượng tái tạo như điện mặt trời mái nhà là cần thiết. Để thúc đẩy phát triển bền vững của ngành điện mặt trời mái nhà tại Việt Nam, việc giải quyết vấn đề sử dụng hiệu quả nguồn điện năng dư thừa là rất quan trọng.
Chính sách cho phép bán điện năng dư thừa từ hệ thống ĐMTMN lên lưới điện quốc gia không chỉ giúp tăng cường hiệu quả kinh tế cho người dùng mà còn đóng góp vào việc thúc đẩy phát triển năng lượng tái tạo và bảo vệ môi trường.
